فهرست مطالب
پدیده رینود چیست؟
بیماری رینود شرایطی است که می تواند باعث شود انگشتان دست و پا، سفید یا بنفش یا آبی رنگ شوند. پدیده رینود (RP) وضعیتی است که در آن برخی از رگ های خونی بدن (معمولا رگ های خونی که در انگشتان دست و پا هستند) در پاسخ به استرس، سرما یا هیجانات به شیوه ای اغراق آمیز( بیش از حد و تنظیم نشده) منقبض و تنگ می شوند.
طبق برآوردها، پدیده رینود ۳ تا ۵ درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد.
بیماری رینود همیشه علائم ایجاد نمی کند، اما افرادی که این بیماری را دارند گاهی اوقات دچار “حمله رینود” می شود، برای مثال زمانی که هوا سرد است، زمانی که احساس استرس می کنند یا زمانی که وحشت زده می شوند. بیماری رینود در زنان شایع تر از مردان است.
مکانیسم پاسخ طبیعی عروق پوست به تغییرات دما چگونه است؟
به طور معمول، رگ هایی که به پوست خونرسانی می کنند در پاسخ به دمای پایین (سرما) منقبض یا باریک می شوند. این واکنش انقباض عروقی، جریان خون را به پوست کاهش می دهد، که به حداقل رساندن از دست دادن گرما از طریق خون گرم کمک می کند و بنابراین دمای داخلی طبیعی بدن را حفظ می کند.در دمای بالا (گرما)، همین رگ های خونی گشاد یا منبسط می یابند و جریان خون را به سطح پوست افزایش می دهند، بنابراین اجازه می دهد بدن گرما از دست بدهد و دمای داخلی بدن را از افزایش به سطح خطرناک حفظ می کنند.
رگ های خونی در پوست که به تغییرات دما واکنش نشان می دهند، رگ های “تنظیم کننده حرارت” نامیده می شوند. آنها در درجه اول توسط سیستم عصبی سمپاتیک کنترل می شوند، که همان سیستمی است که هنگام استرس یا ناراحتی عاطفی ما واکنش نشان می دهد. دخالت این سیستم عصبی در مکانیسم تنظیم دمای بدن توسط عروق، نشان می دهد که چرا استرس، سرما و هیجان می تواند باعث انقباض این رگ های خونی و سرد شدن انگشتان دست و پا شود.
پاسخ عروق پوست در پدیده رینود چه تغییری می کند؟
در افراد مبتلا به پدیده رینود، مکانیسم هایی که انقباض عروقی را کنترل می کنند، تغییر یافته یا معیوب هستند. عروق در پاسخ به استرس، سرما و یا هیجان عاطفی یا فیزیکی به شیوه ای اغراق آمیز (بیش از حد و تنظیم نشده) منقبض می شوند و باعث ایجاد آنچه که پدیده رینود یا حمله رینود نامیده می شود، می شوند.
پدیده رینود شامل سه مرحله است که با تغییرات رنگ پوست نشان داده می شوند.
- در مرحله اول، انقباض شدید عروقی، جریان خون را به پوست مناطق آسیب دیده کاهش می دهد و باعث می شود در سطح پوست احساس سرما کنید و پوست رنگ سفید به خود بگیرد. رنگ سفید کمرنگ (pallor) به دلیل عدم وجود جریان خون به پوست (ایسکمی) است.
- سپس در مرحله دوم، پوست به طور معمول به رنگ آبی مایل به بنفش (به نام آکروسیانوز) تبدیل می شود، زیرا جریان خون پوست که کاهش یافته بود، در سراسر پوست گردش می کند.
- در مرحله سوم، هنگامی که رگ خونی به طور کامل بهبود می یابد، گشاد می شود و اجازه می دهد تا جریان خون از سر گرفته شود، پوست ممکن است سرخ شود و بسیار صورتی یا قرمز شود (erythema).
علل بروز پدیده رینود
اکثر افراد مبتلا به بیماری رینود، رگهای خونی طبیعی دارند. اما برخی از افراد مبتلا به بیماری رینود، بیماری دیگری دارند که رگهای خونی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد.
کنترل طبیعی پاسخ رگ های خونی به سرما و سایر محرک ها پیچیده است و عوامل کنترل کننده شامل سیستم عصبی مرکزی، اعصاب حسی محیطی و مولکول های آزاد شده توسط سلول های گردش خون یا سلول های پوشش داخلی رگ خونی (به نام اندوتلیوم) می باشند. پدیده رینود زمانی رخ می دهد که این سیستم کنترل کننده پیچیده و ظریف مختل می شود که متعاقب آن پاسخ های طبیعی به محیط را تغییر می دهد.
حمله رینود می تواند با قرار گرفتن در معرض دمای پایین (سرما) یا حتی تغییر دما از گرم به سرد ایجاد شود. در نتیجه، حتی قرار گرفتن در معرض سرما، مانند سرمای ناشی از تهویه مطبوع یا سرمای مواد غذایی یخچال در یک فروشگاه مواد غذایی، می تواند باعث بروز حمله رینود شود. تجربه سرمای عمومی (کاهش دمای داخلی بدن) بدن می تواند باعث بروز حمله شود، حتی اگر دست ها و پاها گرم نگه داشته شوند. احساس استرس عاطفی و وحشت زده شدن می تواند باعث رخ دادن حمله رینود به دلیل آزاد شدن مواد انتقال دهنده عصبی (نوروترانسمیتر) شود. این مواد پروتئین های خاصی را در رگ های خونی فعال می کنند که به رگ ها سیگنال می دهند تا منقبض و باریک شوند.
عوامل خطر بروز پدیده رینود
رینود اولیه:
گفته می شود افرادی که رینود بدون بیماری مرتبط دارند، رینود اولیه دارند. دلیل اصلی حساسیت رگ های خونی به سرما نامشخص است. رینود اولیه ممکن است یک ویژگی خانوادگی (ارثی) باشد که نشان می دهد یک یا چند ژن که جریان خون پوست را تنظیم می کنند، ممکن است مسئول بروز این پدیده باشند.
رینود اولیه اکثر موارد پدیده رینود را تشکیل می دهد و در میان زنان، گروه های سنی جوان (به عنوان مثال افراد زیر ۳۰ سال) و اعضای خانواده افراد مبتلا به رینود، شایع تر است. خوشبختانه، اکثر افراد مبتلا به رینود اولیه یک مشکل بالنی جدی ندارند و در حالی که علائم آنها می تواند آزار دهنده باشد، این بیماری و علائمش به احتمال زیاد شدید نیستند یا موجب بروز آسیب طولانی مدت نمی شوند.
توجه: افراد مبتلا به رینود اولیه بیشتر از افراد مبتلا به بیماری ثانویه با مداخلات ساده غیر دارویی، درمان می شوند. رینود اولیه اغلب با گذشت زمان بهبود می یابد و بیماران درگیر می آموزند که از محرک های سرد و عاطفی اجتناب کنند یا برای بروز علائم ناشی از محرک ها آماده شوند.
رینود ثانویه:
افراد مبتلا به یک بیماری زمینه ای یا علت تعریف شده و مشخص برای رینود به عنوان بیماران رینود ثانویه طبقه بندی می شوند. چندین علت شناخته شده برای رینود ثانویه وجود دارد. بیماری های روماتیسمی خود ایمنی، مانند اسکلرودرما (نوعی واسکولیت) یا لوپوس، از علل شایع بروز این پدیده هستند. این بیماری ها باعث آسیب ثانویه می شوند که رگ های خونی را تغییر می دهد و در نتیجه، آسیب وارده بر نحوه واکنش رگ های خونی به محرک هایی مانند سرما و استرس تاثیر می گذارد.
توجه: درمان رینود ثانویه می تواند دشوارتر از رینود اولیه باشد زیرا با یک بیماری بالینی جدی مرتبط است که می تواند به شکل فیزیکی به رگ خونی آسیب برساند. افراد مبتلا به رینود ثانویه بیشتر احتمال دارند که برای درمان و مدیریت علائم خود به دارو نیاز داشته باشند.
علائم پدیده رینود
در اغلب موارد، حمله رینود بر رگ های خونی در انگشتان تاثیر می گذارد. در یک حمله معمولی، انگشتان دست (یا انگشتان پا) به طور ناگهانی سرد می شوند، زیرا رگ های خونی منقبض می شوند. رنگ پوست به طور قابل توجهی تغییر می کند و ممکن است رنگ پریده (به نام “حمله سفید”) یا به رنگ بنفش یا ابی (به نام “حمله آبی”) باشد. معمولا حمله رینود در یک انگشت شروع می شود و سپس به انگشتان دیگر در هر دو دست گسترش می یابد. تغییرات رنگ اغلب کل انگشت را از نوک انگشت تا محل اتصال به کف دست تحت تاثیر قرار می دهد. انگشتان اشاره، میانی و حلقه معمولا درگیر هستند، در حالی که انگشت شست اغلب تحت تاثیر قرار نمی گیرد.
حمله می تواند باعث احساس ناراحتی، از جمله احساس “سوزن و سوزن شدن”، درد، بی حسی یا عدم هماهنگی در حرکت یا نقص حرکتی در دست (های) آسیب دیده شود. احساس درد واقعی اغلب در رینود ثانویه رخ می دهد و ناشی از از دست دادن طولانی مدت جریان خون به بافت ها است.
رگ های خونی که پوست گوش، بینی، صورت، زانو و نوک سینه ها را تامین می کنند نیز می توانند تحت تاثیر قرار گیرند و پوست در این مناطق ممکن است پس از قرار گرفتن در معرض سرما رنگ پریده یا آبی رنگ شود. به ندرت، زبان می تواند درگیر شود. مات شدن موقت (تغییر رنگ پوست متمایل به آبی) پوست بازوها و پاها نیز ممکن است رخ دهد. حملاتی که انگشتان پا را تحت تاثیر قرار می دهند نیز شایع هستند، اگرچه بیماران، کمتر از این موارد شکایت دارند.
علائم رینود پس از حذف عامل تحریک کننده (سرما یا استرس) برطرف می شوند. پس از ترک منطقه سرد و گرم شدن مجدد، تغییر رنگ پوست پس از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه برطرف می شود و با از سرگیری جریان خون طبیعی، پوست سرخ یا صورتی می شود. در طول مرحله بهبودی، فرد ممکن است ناراحتی خفیفی را تجربه کند.
افراد مبتلا به پدیده رینود ثانویه شدید، گاهی اوقات می توانند کاهش جدی در جریان خون بافتی را تجربه کنند که حتی پس از حذف عامل تحریک کننده یا سرمای محیط برطرف نمی شود. این رخداد، به دلیل آسیب های اساسی و جدی به رگ های خونی یا تغییرات ساختاری غیر قابل برگشت در عروق مانند انسداد عروقی است که مانع برقراری جریان خون می شود. درد و زخم پوستی (معمولا در نوک انگشتان دست و پا) می تواند در نتیجه خونرسانی ناکافی اتفاق بیفتد. در موارد بیماری شدید، آسیب بافتی عمقی تر می تواند رخ دهد که می تواند منجر به از دست دادن نوک انگشتان در برخی از افراد مبتلا به بیماری عروقی ثانویه شود که باعث بروز رینود ثانویه می شود.
پدیده رینود-قسمت دوم (تظاهرات پوستی بیماری های عروقی)
فهرست مطالب روش های تشخیصی تشخیص پدیده رینود، بالینی است. پدیده رینود بر اساس توصیف بیمار از یک حمله معمول رینود پس از قرار گرفتن در معرض سرما تشخیص داده می شود. با پرسیدن سوالات و گرفتن شرح حال از بیمار، پزشک معمولا می تواند بگوید که آیا رینود یا یکی دیگر از بیماری های
واسکولیت (التهاب عروقی)
فهرست مطالب واسکولیت چیست؟ واسکولیت، التهاب رگ های خونی است. التهاب ناشی از آن می تواند بر دیواره داخلی پوشاننده رگ های خونی (به نام اندوتلیوم) یا دیواره شریان یا ورید تاثیر بگذارد. این التهاب می تواند باعث شود که رگ، ضخیم، ضعیف، باریک (تنگی عروقی)، مسدود (انسداد عروقی)، بزرگ (آنوریسم عروقی) یا دچار
