آنچه در ادامه مطلب می خوانید:
فهرست مطالب
درمان جایگزینی کلیه چیست؟
درمان جایگزینی کلیه اصطلاحی است که برای درمان های گوناگون نارسایی کلیه به کار می رود.
عملکرد طبیعی کلیه ها چگونه است؟ بیماری(نارسایی) مرحله آخر کلیه چیست؟
معمولاً کلیه ها خون را تصفیه می کنند و مواد دفعی، نمک و آب اضافی موجود در بدن را دفع می کنند. نارسایی کلیه که به آن بیماری مرحله آخر کلیه یا ESRD نیز گفته می شود، زمانی است که کلیه ها دیگر نمی توانند خون را به درستی تصفیه کنند.
انتخاب های پیش روی شما برای درمان جایگزینی کلیه چیست؟
زمانی که کلیه ها دیگر نمی توانند به طور موثر کار کنند، فرآورده های دفعی، الکترولیت ها( مانند پتاسیم،فسفر و اسیدها) و مایعات در خون تجمع پیدا می کنند.
اگر نارسایی کلیه دارید، می توانید از بین ۳ روش درمانی مختلف که کار کلیه های شما را انجام می دهند، انتخاب کنید. این درمان ها می توانند طول عمر شما را افزایش دهند، زیرا بدون آن ها، نارسایی کلیه می تواند منجر به مرگ شود.
دیالیز و پیوند کلیه درمان هایی برای نارسایی شدید کلیه هستند که نارسایی کلیه ، مرحله ۵ بیماری مزمن کلیه و بیماری کلیوی مرحله آخر نیز نامیده می شود.
دو نوع دیالیز وجود دارد: دیالیز خونی(همودیالیز) و دیالیز صفاقی.
پیوند کلیه باید انجام شود یا دیالیز باید قبل از پیشرفت بیماری کلیوی به مرحله ای که عوارض تهدید کننده زندگی رخ می دهد، آغاز شود. پیشرفت بیماری کلیوی به بیماری مرحله آخر معمولا ماه ها یا سال ها پس از اولین بار که بیماری کلیوی تشخیص داده می شود رخ می دهد، اگرچه گاهی اوقات، نارسایی شدید کلیه برای اولین بار در افرادی که قبلا در آن ها بیماری کلیوی تشخیص داده نشده، شناسایی می شود.
۱) پیوند کلیه
پیوند کلیه یک عمل جراحی است که در آن پزشک، کلیه سالم را در فردی که کلیه هایش دچار نارسایی شده است، قرار می دهد. کلیه جدید و سالم می تواند کار کلیه های مبتلا به نارسایی را انجام دهد.
پیوند کلیه برای بسیاری از افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی شدید به عنوان بهترین درمان و درمان قطعی در نظر گرفته می شود، زیرا کیفیت زندگی و بقا (امید به زندگی) در این روش درمانی، اغلب بهتر از افرادی است که با دیالیز درمان می شوند. با این حال، کمبود اعضای بدن برای اهدا وجود دارد. از این رو، بسیاری از افرادی که کاندید پیوند کلیه هستند در لیست انتظار پیوند قرار می گیرند و تا زمانی که کلیه در دسترس باشد، نیاز به دیالیز دارند.
کلیه می تواند از یک خویشاوند، یک فرد غیر مرتبط (مانند همسر یا دوست) یا از فردی که فوت کرده است (متوفی یا اهدا کننده عضو) پیوند زده شود. برای زنده ماندن فقط یک کلیه لازم است. به طور کلی، اعضای اهدا کنندگان زنده، عملکرد بهتری دارند و برای مدت زمانی طولانی تر از کلیه اهدا کنندگانی که فوت شده اند، کار می کنند.
بعد از پیوند کلیه، بیماران نیاز دارند برای باقی عمرشان به منظور جلوگیری از واکنش نامناسب بدن خود به کلیه جدید (مانند پس زدن پیوند)، دارو مصرف نمایند.
برخی از افراد مبتلا به نارسایی کلیه، کاندید پیوند کلیه نیستند. سن بالا و بیماری شدید قلبی یا عروقی ممکن است به این معنی باشد که درمان با دیالیز نسبت به درمان با پیوند کلیه خطر کمتری دارد. شرایط دیگری که ممکن است مانع از واجد شرایط بودن فرد برای پیوند کلیه شود عبارتند از:
- سرطان فعال یا اخیرا درمان شده
- یک بیماری مزمن که می تواند در عرض چندین سال منجر به مرگ شود
- زوال عقل
- بیماری روانی که به درستی کنترل و درمان نشده
- چاقی شدید (به عنوان مثال، شاخص توده بدنی بیش از ۴۰، اگر چه الزامات انجام پیوند کلیه در مراکز پیوند مختلف، متفاوت است)
- ناتوانی در پاینبدی به مصرف داروها
- سوء مصرف مواد مخدر یا الکل در حال حاضر
- سابقه عدم تحمل داروها یا درمان های دیالیز
- عدم پوشش بیمه درمانی یا نداشتن بیمه درمانی
لطفاً توجه شود: برخی از افراد مبتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) ممکن است واجد شرایط پیوند کلیه باشند در صورتی که بیماری انها به خوبی کنترل شود.
مزایا:
- پیوند کلیه بهترین درمان و درمان قطعی برای بسیاری از افراد مبتلا به بیماری کلیوی مرحله آخر است. پیوند کلیه موفق می تواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد و خطر مرگ را کاهش دهد.
- افرادی که تحت پیوند کلیه قرار می گیرند، دیگر نیازی به ساعت ها درمان با دیالیز ندارند.
معایب:
- پیوند کلیه یک عمل جراحی بزرگ است که هم در حین جراحی و هم بعد از جراحی خطراتی دارد. خطرات جراحی شامل عفونت، خونریزی و اسیب به اندام های اطراف است.
- مرگ می تواند رخ دهد، اگرچه این رخداد بسیار نادر است.
دیالیز
دیالیز بخشی از عملکرد کلیه های مبتلا به نارسایی را برای دفع مایعات و مواد زائد از بدن انجام می دهد.
دو نوع دیالیز وجود دارد: دیالیز همودیالیز و دیالیز صفاقی.
اگر بیماری کلیوی پیشرفته ای دارید و قصد دارید دیالیز را شروع کنید، بهترین زمان برای شروع درمان های دیالیز، زمانی است که هنوز حال عمومی مناسبی دارید و فقط علائم خفیف نارسایی کلیه دارید. چنین علائمی شامل تهوع، از دست دادن اشتها، کمبود انرژی ، استفراغ، مشکل در تمرکز و موارد دیگر است.
شما و پزشک شما، پس از در نظر گرفتن تعدادی از عوامل، از جمله عملکرد کلیه (که با ازمایش خون و ادرار اندازه گیری می شود)، سلامت کلی و ترجیحات شخصی، تصمیم می گیرید تا دیالیز را آغاز کنید.
اکثر بیماران علائم نارسایی کلیه را دارند و بنابراین به طور کلی برنامه ریزی برای شروع دیالیزبرای آن ها، زمانی است که عملکرد کلیه انها تقریباً ۱۰ درصد عملکرد طبیعی می باشد.
۲) دیالیز صفاقی
دیالیز صفاقی یک پروسجر (اقدام درمانی) است که مردم هر روز در خانه می توانند انجام دهند. این پروسجر مانند لوله کشی برای انتقال یک مایع خاص به شکم است. این مایع، مواد دفعی و نمک و آب اضافی را از خون جمع اوری می کند. سپس مایع مورد استفاده از شکم خارج می شود. قبل از اینکه افراد بتوانند دیالیز صفاقی داشته باشند، نیاز به جراحی برای قرار دادن لوله در شکم خود دارند.
دیالیز صفاقی معمولاً در خانه انجام می شود. برای انجام دیالیز صفاقی، حفره شکمی با مایع دیالیز (به نام Dialysate) از طریق یک کاتتر (یک لوله انعطاف پذیر) پر می شود. کاتتر در طی عمل جراحی به شکم در نزدیکی ناف وارد می شود. کاتتر (لوله) اجازه می دهد تا مایع به داخل و خارج از شکم انتقال پیدا کند.
مایع در داخل شکم برای یک دوره زمانی تجویز شده (به نام Dwell)، معمولا چند ساعت نگه داشته می شود. پوشش حفره شکمی (پوشش صفاقی) به عنوان یک غشاء عمل می کند تا مایعات اضافی و مواد دفعی را از جریان خون به مایع دیالیز منتقل کند (این مایع، مواد دفعی و نمک و اب اضافی را از خون جمع آوری می کند).
سپس مایع دیالیز مورد استفاده در شکم، از شکم خارج و دور ریخته می شود. سپس حفره شکمی دوباره با محلول دیالیز تازه پر می شود. این فرایند، تبادل نامیده می شود.
درمان دیالیز صفاقی ممکن است چهار تا پنج بار در طول روز و یا با استفاده از یک دستگاه (به نام Cycler) در حالی که شما خواب هستید، انجام شوند. برخی از افراد در شب از یک سیکلر استفاده می کنند و همچنین یک یا دو بار در طول روز دیالیز صفاقی انجام می دهند.
مزایا:
- مزایای دیالیز صفاقی در مقایسه با همودیالیز شامل در اختیار داشتن زمان بیشتر بدون وقفه برای رسیدگی به کارها ، خانواده و فعالیت های اجتماعی است. بسیاری از افرادی که از دیالیز صفاقی استفاده می کنند، حداقل به صورت پاره وقت می توانند به کار خود ادامه دهند، به ویژه اگردیالیز در طول خواب انجام شود.
معایب:
- افرادی که از دیالیز صفاقی استفاده می کنند باید بتوانند چگونه تجهیزات را تنظیم کنند و بدانند چگونه از دستان خود برای اتصال و قطع لوله های کوچک استفاده کنند. اگر نمی توانید این کار را انجام دهید، ممکن است یکی از اعضای خانواده یا دوستان بتواند این کار را انجام دهد.
- افزایش خطر فتق (تضعیف عضلات شکمی) ناشی از فشار مایع داخل حفره شکمی
- شما می توانید وزن اضافه کنید.
- افزایش خطر ابتلا به عفونت در محل کاتتر یا داخل شکم (پریتونیت)، اگرچه این رخداد، بسیار نادر است.
۳) همودیالیز (دیالیز خونی)
همودیالیز پروسجری است که در أن یک دستگاه دیالیز، کار کلیه ها را به عهده می گیرد. خون شما از طریق دستگاه دیالیز به خارج از بدن پمپ می شود تا مواد زائد و مایعات اضافی دفع شوند و خون پس از تصفیه شدن به بدن باز می گردد. شما با استفاده از یک مسیر ایجاد شده با جراحی به نام دسترسی عروقی (Vascular access)، به دستگاه دیالیز متصل می شوید. گاهی اوقات، یک کاتتر وارد شده به یک ورید بزرگ در گردن یا جاهای دیگر برای درمان همودیالیز استفاده می شود، اگرچه بهتر است فیستول یا گرافت عروقی داشته باشید. این دسترسی عروقی اجازه می دهد تا خون از بدن خارج شود، از طریق دستگاه دیالیز گردش کند و سپس پس از تصفیه سازی به بدن بازگردد.
افراد حداقل ۳ بار در هفته همودیالیز (دیالیز خونی) انجام می دهند. اکثر مردم می توانند دسترسی به همودیالیز در یک مرکز دیالیز (در بیمارستان یا کلینیک) و یا در خانه (در صورت دسترسی تجهیزات مورد نیاز) را انتخاب کنند.
همودیالیز را می توان در یک مرکز دیالیز یا در خانه انجام داد.
هنگامی که همودیالیز در یک مرکز انجام می شود، معمولا سه بار در هفته به مدت سه تا چهار ساعت در هر جلسه انجام می شود. همودیالیز در مرکز دیالیز نیز می تواند به صورت درمان شبانه، سه بار در هفته انجام شود.
دیالیز خانگی به طور کلی سه تا شش بار در هفته انجام می شود و بین ۳ تا ۱۰ ساعت در هر جلسه (گاهی اوقات در هنگام خواب) طول می کشد.
مزایا:
- همودیالیز به طور کلی نیاز به ساعت های نسبتا کمی درطول روز دارد و معمولاً روزانه انجام نمی شود.
- در صورت انجام همودیالیز در مرکز دیالیز، نیازی به یادگیری بیشتر بیماران در مورد روش دیالیز وجود ندارد و یک پرستار یا تکنسین مراقبت از بیمار، از دسترسی بیمار به جریان خون برای درمان مراقبت می کند.
معایب:
- فشار خون پایین در طول دیالیز، شایع ترین عارضه همودیالیز است و می تواند با سبکی سر، تنگی نفس، گرفتگی عضلات شکم، تهوع یا استفراغ همراه باشد.
- دسترسی عروقی می تواند باعث عفونت جریان خون شود یا مسدود شود و نیاز به جراحی یا روش های دیگر برای باز کردن آن باشد.
- بسیاری از بیمارانی که همودیالیز را در یک مرکز دیالیز انجام می دهند، به دلیل زمان مورد نیاز برای جابجایی و درمان دیالیز، قادر به کارکردن نیستند یا تصمیم به کارکردن ندارند.
لطفاً توجه شود: گاهی اوقات، درمان های همودیالیز شبانه در یک مرکز دیالیز ممکن است کار کردن و همو دیالیز را آسان تر نماید.
مزایا:
- افرادی که پیوند کلیه دریافت می کنند معمولا طولانی تر زندگی می کنند و کیفیت زندگی بهتری نسبت به افرادی که با دیالیز درمان می شوند دارند.
معایب:
- پیوند کلیه یک عمل جراحی بزرگ است.
- پیدا کردن کلیه اهدا کننده می تواند دشوار باشد.
- افرادی که شرایط پزشکی خاصی دارند نمی توانند پیوند کلیه داشته باشند.
- پس از جراحی، باید هر روز برای مابقی عمر خود دارو مصرف کنید. این داروها می توانند باعث عفونت شدید یا سرطان شوند.
- پس از جراحی، بدن شما ممکن است کلیه جدید شما را رد کند. (پس بزند)
مزایا:
- شما ممکن است گزینه ای برای انجام آن در خانه داشته باشید، که به شما آزادی عمل و کنترل بیشتری بر زندگی شما می دهد.
- اگر این کار را در یک مرکز دیالیز انجام دهید، مجبور نیستید یاد بگیرید که خودتان این کار را انجام دهید و پزشکان و پرستاران می توانند شما را از نزدیک تحت مراقبت قرار دهند.
- شما این کار را هر هفته کمتر از دیالیز صفاقی انجام می دهید.
معایب:
- اگر این کار را در خانه انجام دهید، باید اموزش و تجهیزات ویژه ای دریافت کنید و کسی را داشته باشید که به شما کمک کند.
- اگر این کار را در یک مرکز انجام دهید، باید حداقل ۳ بار در هفته به انجا بروید.
- در هر بار، سوزن در بازوی شما قرار می گیرد.
- دسترسی عروقی شما می تواند الوده شود یا از کار بیافتد.
- در طول دیالیز، ممکن است احساس سبکی سر یا مشکل تنفسی داشته باشید.
مزایا:
- شما می توانید این کار را در خانه انجام دهید، که به شما آزادی عمل و کنترل بیشتری بر زندگی شما می دهد.
- این روش نیازمند وارد سوزن به داخل عروق بدن نیست.
- شما می توانید این کار را در طول شب در حالی که خواب هستید انجام دهید.
- شما به کسی نیاز ندارید که به شما کمک کند ، در صورتی یاد بگیرید که چگونه خودتان این کار را انجام دهید.
- شما لازم نیست رژیم غذایی خود را به اندازه رژیم غذایی مورد نیاز برای همودیالیز محدود کنید.
معایب:
- ممکن است سخت باشد که یاد بگیرید چگونه این کار را انجام دهید.
- این احتمال را افزایش می دهد که شما به یک عفونت در شکم خود مبتلا شوید.
چه زمانی می توانم همودیالیز را شروع کنم؟
این تا حدودی به علائم شما ، سلامت کلی شما و این که کلیه های شما چقدر خوب کار می کنند بستگی دارد. پزشک شما آزمایشات خون را انجام می دهد تا بررسی کند که کلیه های شما چقدر خوب کار می کنند.
قبل از شروع همودیالیز، جراح “دسترسی عروقی” ایجاد می کند. این دسترسی عروقی، یک راه برای خروج خون و بازگشت آن به بدن شما است.
سه نوع دسترسی مختلف وجود دارد:
- فیستول شریانی وریدی یا AVF (شانت)
فیستول شریانی وریدی یا AVF در بازوی یک فرد. یک فیستول شریانی وریدی زیر پوستی است. جراح فیستول شریانی وریدی را با انجام عمل جراحی برای اتصال مستقیم شریان به ورید ایجاد می کند. این کار معمولا در قسمت تحتانی بازو انجام می شود، اما می تواند در قسمت فوقانی بازو انجام شود. در طول همودیالیز، ۲ سوزن برای دفع و بازگرداندن خون به بدن در فیستول شریانی وریدی قرار می گیرد.
- گرافت شریانی وریدی یا AV graft (گرافت)
پیوند شریانی وریدی در بازوی فرد. پیوند زیر پوستی است. جراح با انجام جراحی یک پیوند(گرافت) ایجاد می کند. آنها از یک لوله لاستیکی انعطاف پذیر برای اتصال شریان به ورید استفاده می کنند. در طول همودیالیز، ۲ سوزن در پیوند قرار می گیرد تا خون را خارج کند و به بدن بازگرداند.
- کاتتر (لوله) ورید مرکزی یا Central venous catheter
کاتتر وریدی مرکزی، که یک لوله نازک و انعطاف پذیر است. یک انتها در یک ورید بزرگ، معمولا در گردن قرار می گیرد. انتهای دیگر خارج از بدن باقی می ماند. در طول همودیالیز، انتهای خارج از بدن به لوله های دستگاه دیالیز متصل می شود.
در کجا می توانم همودیالیز انجام دهم؟
اکثر افراد می توانند همودیالیز را در یک مرکز دیالیز (در بیمارستان یا کلینیک) یا در خانه انجام دهند.
مزایا و معایبی برای هر دو گزینه وجود دارد:
- اگر دیالیز در یک مرکز انجام می دهید، باید به آنجا بروید و برگردید. اما پزشکان و پرستاران در این مرکز می توانند در طول دیالیز شما را از نزدیک تحت نظر داشته باشند.
- اگر در خانه دیالیز انجام می دهید، شما یا شخص دیگری باید یاد بگیرید که چگونه آن را انجام دهید. شما همچنین به تجهیزات و وسایل خاصی نیاز خواهید داشت. اما افرادی که دیالیز خانگی انجام می دهند، اغلب احساس بهتری دارند و احساس استقلال بیشتری می کنند و زندگی خود را بهتر کنترل می کنند.
چندبار در هفته باید همودیالیز انجام دهید و هر بار چه مدت زمانی طول می کشد؟
شما حداقل ۳ بار در هفته همودیالیز خواهید داشت. برنامه شما بستگی به جایی دارد که آن را انجام می دهید:
- افرادی که به یک مرکز دیالیز می روند معمولاً ۳ بار در هفته دیالیز می شوند. هر بار معمولاً ۳.۵ تا ۵ ساعت طول می کشد.
- افرادی که دیالیز خانگی انجام می دهند، معمولاً ۳ تا ۷ بار در هفته دیالیز می کنند، اما آزادی عمل بیشتری در برنامه زندگی خود دارند. برخی افراد در طول روز دیالیز می کنند. افراد دیگر در طول شب در حالی که در خواب هستند، دیالیز می کنند. هر بار معمولاً ۳ تا ۱۰ ساعت طول می کشد.
در طول همودیالیز چه اتفاقاتی رخ می دهد؟
این بستگی به دسترسی شما و جایی که دیالیز انجام می دهید، دارد. مراحل زیر برای انجام همودیالیز به ترتیب انجام می شوند:
- اگر فیستول AV یا گرافت AV دارید، پزشک یا پرستار ۲ سوزن را در بازوی شما قرار می دهد. اگر یک کاتتر وریدی مرکزی داشته باشید، لوله کاتتر را به لوله های دستگاه دیالیز متصل می کنند.
- در طول همودیالیز، خون از طریق دسترسی عروقی، بدن شما را ترک می کند. خون از طریق آن حرکت می کند و توسط دستگاه دیالیز فیلتر می شود. سپس خون به بدن شما باز می گردد.
- دستگاه دیالیز پس از اتمام دیالیز قطع می شود.
لطفاً توجه شود: اگر دیالیز در یک مرکز انجام شود، کارکنان مرکز، به طور مرتب فشار خون و ضربان قلب شما را در طول دیالیز بررسی می کنند.
عوارض همودیالیز
دسترسی عروقی بیماران می تواند دچار مشکل شود. دسترسی عروقی می تواند آلوده شود، مسدود شود یا از کار بیفتد.
افراد همچنین می توانند در طول همودیالیز مشکلاتی داشته باشند. این عوارض شامل موارد زیر می باشند:
- افت فشار خون
- احساس سبکی سر
- مشکل تنفسی
- گرفتگی عضلا شکم یا دیگر عضلات بدن
- تهوع یا استفراغ
برخی از افراد نیز پس از درمان دیالیز احساس خستگی می کنند.
هشدار: در صورت مشکل در حین یا بعد از همودیالیز به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید. بسیاری از عوارض پیش آمده را می توان درمان کرد.
خومراقبتی در همودیالیز منظم
اگر به طور منظم دیالیز می شوید، شما می بایست:
- از فیستول یا گرافت خود مراقبت کنید.اگر فیستول یا گرافت دارید، فیستول یا گرافت خود را هر روز و قبل از هر بار دیالیز با صابون و آب گرم بشویید. در محل قرارگیری گرافت یا فیستول، خراش یا زخم ایجاد نکنید. اجازه ندهید کسی از بازوی دارای فیستول یا گرافت برای رگ گیری یا IV (یک لوله نازک که به ورید می رود)، نمونه گیری از خون یا اندازه گیری فشار خون استفاده کند.
- فیستول یا گرافت خود را هر روز بررسی کنید. اگر فیستول یا گرافت دارید، هنگامی که فیستول یا گرافت شما به طور طبیعی کار می کند و خون از طریق آن جریان دارد، می توانید ارتعاش را در محل فیستول یا گرافت احساس کنید. در صورتی که لرزش یا ارتعاش را در محل مورد نظر احساس نمی کنید، به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
- کاتتر خود را بپوشانید. اگر کاتتر دارید، برای کمک به جلوگیری از عفونت:
- یک پزشک یا پرستار کاتتر شما را با بانداژ می پوشاند و در هر جلسه دیالیز پانسمان آن را تعویض می کند.
- سعی نکنید بانداژ خود را در خانه خارج کنید یا عوض کنید.
- اگر استحمام برای شما بی خطر باشد، پزشک یا پرستار به شما می گوید.
- محل قرارگیری فیستول یا گرافت را زیر آب قرار ندهید، زیرا این کار می تواند عفونت ایجاد کند.
- هر روز خود را وزن کنید: هنگامی که کلیه های شما کار نمی کنند، مایعات در بدن شما جمع می شود. اگر در فاصله بین دوره های همودیالیز وزن بیشتری نسبت به معمول اضافه می کنید، به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
- یک رژیم غذایی خاص را دنبال کنید. شما باید مقدار مایعاتی را که می نوشید، محدود کنید. شما همچنین ممکن است نیاز به اجتناب از مصرف غذاهای با مقدار زیاد سدیم، پتاسیم و فسفر داشته باشید. اینها مواد معدنی هستند که می توانند در بدن شما تجمع پیدا کنند و منجر به بروز عوارض و مشکلاتی شوند، در صورتی که مشکلات کلیوی داشته باشید.
در صورت انجام همودیالیز، چه تغییراتی را باید در رژیم غذایی خود ایجاد کنم؟
اگر دیالیز می کنید، باید به چیزهای خاصی در انچه می خورید و می نوشید توجه کنید. این موارد عبارتند از:
- سدیم : عنصر اصلی در نمک است. اکثر افرادی که دیالیز می شوند، باید مقدار سدیمی که مصرف می کنند را محدود کنند. این به این دلیل است که خوردن بیش از حد سدیم شما را تشنه می کند، که باعث می شود شما بیشتر از انچه باید بنوشید. همچنین می تواند فشار خون شما را افزایش دهد. سعی کنید غذاهایی بخورید که به طور طبیعی سدیم کم دارند یا غذاهایی که فاقد سدیم هستند.
- مایعات: اکثر افراد دیالیزی باید میزان مایعاتی را که می خورند و می نوشند را محدود کنند. هر غذایی که در دمای اتاق مایع باشد (مانند بستنی) به عنوان یک مایع محسوب می شود. برخی از میوه ها و سبزیجات، حاوی مایعات زیادی هستند، از جمله طالبی، خربزه، هلو، خیار و کاهو.
- پتاسیم: این یک ماده مغذی است که بر ضربان قلب تاثیر می گذارد. اکثر افراد دیالیزی، به ویژه اگر همودیالیز انجام می دهند، باید میزان پتاسیمی که می خورند را محدود کنند. اگر پتاسیم بیش از حد در بدن شما تجمع پیدا کند، می تواند باعث ایجاد مشکلات در ریتم قلبی شما شود.
- فسفر: یک ماده مغذی است که در بسیاری از غذاها یافت می شود. غذاهایی مانند شیر، سایر غذاهای لبنی، آجیل، لوبیا، کبد و شکلات دارای سطوح بالایی از فسفر هستند. اکثر افرادی که دیالیز می شوند، باید از مصرف غذاهایی با سطوح بالای فسفر اجتناب کنند. این به این دلیل است که اگر فسفر در بدن شما تجمع پیدا کند، می تواند باعث ضعف استخوان ها و سایر مشکلات شود. پزشک شما همچنین ممکن است دارویی را برای شما تجویز کند تا با وعده های غذایی و تنقلات خود مصرف کنید. این دارو می تواند به پایین نگه داشتن سطح فسفر خون کمک کند.
- پروتئین: مصرف پروتئین به عضلات شما کمک می کند تا قوی بمانند. غذاهایی با پروتئین زیاد شامل گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ هستند. افرادی که دیالیز صفاقی دارند ممکن است به پروتئین اضافی نیاز داشته باشند، زیرا بدن با هر درمان دیالیز صفاقی پروتئین خود را از دست می دهد. در برخی موارد، پزشک یا متخصص تغذیه ممکن است نوشیدن یک مکمل خاص حاوی پروتئین و کالری اضافی را توصیه کند.
- پزشک شما احتمالا یک ویتامین را برای شما تجویز می کند تا هر روز مصرف کنید. به این ترتیب، بدن شما می تواند ویتامین ها و مواد معدنی را که ممکن است در رژیم غذایی شما از دست رفته باشد، دریافت کند.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
- در صورتی که علائم عفونت دارید. این علائم شامل تب ۳۸ درجه سانتی گراد (۱۰۰.۴ درجه فارنهایت) یا بالاتر، لرز، قرمزی، ترشح یا درناژ از محل دسترسی عروقی، گرمی یا درد در ناحیه دسترسی عروقی است.
- بازو یا دست شما در طول دیالیز رنگ پریده، سرد یا دردناک است.
- خونریزی از دسترسی عروقی که پس از ۲۰ دقیقه فشار ملایم متوقف نمی شود.
- شما ارتعاش محل دسترسی عروقی را احساس نمی کنید. این می تواند به این معنی باشد که دسترسی شما از کار افتاده است یا مسدود شده است.
من چگونه از میان گزینه های درمانی مختلف انتخاب کنم؟
شما، پزشک و خانواده تان باید با یاری یکدیگر تصمیم گیری کنید تا درمانی را که برای شما مناسب است پیدا کنید. این تا حدودی به وضعیت شما، سلامت کلی و وضعیت خانه شما بستگی دارد.
پیوند کلیه درمان ایده آل برای اکثر بیمارانی است که یکی از دلایل عدم واجد شرایط بودن برای پیوند را ندارند که در بالا ذکر شد. علاوه بر این، کلیه جدید برای پیوند، همیشه در دسترس نیست.
بیمارانی که کاندید پیوند کلیه نیستند یا باید منتظر پیوند کلیه باشند، معمولاً می توانند با همودیالیز یا دیالیز صفاقی درمان شوند.
انتخاب روش درمانی از بین دیالیز صفاقی و همودیالیز یک تصمیم پیچیده است. به نظر می رسد که نه همودیالیز و نه دیالیز صفاقی از نظر بقا از مزایای واضحی نسبت به دیگری برخوردار نیستند. انتخاب بین دو نوع دیالیز به طور کلی بر اساس عوامل دیگر، از جمله ترجیحات شما، حمایت خانوادگی و بیماری های زمینه ای است. به عنوان مثال، همودیالیز شامل تغییرات سریع تعادل مایعات در بدن است و توسط برخی از بیماران قابل تحمل نیست. برخی از بیماران کاندیدای مناسبی برای پیوند کلیه نیستند، در حالی که دیگران ممکن است حمایت خانوادگی یا توانایی ها و امکانات مورد نیاز برای انجام دیالیز صفاقی را نداشته باشند.
برخی ملاحظات در مورد انتخاب های درمانی شما وجود دارد که باید بدانید:
اگر شما در یک لیست برای دریافت کلیه از یک اهدا کننده فوت شده هستید، ممکن است لازم باشد مدت زیادی صبر کنید. شما به احتمال زیاد، نیاز به شروع دیالیز صفاقی یا همودیالیز دارید، در حالی که شما در لیست انتظار پیوند هستید.
اگر یک نوع روش دیالیز را شروع کنید و برای شما کار نکند یا ترجیحات یا شرایط شما در طول زمان تغییر کند، می توانید روش درمانی خود را به نوع دیگری از دیالیز تغییر دهید.
آیا من می توانم هیچ کدام از این روش های درمانی را انتخاب نکنم و انجام ندهم؟
بله، شما می توانید انتخاب کنید که هیچ درمان جایگزینی کلیه را نداشته باشید. اما بدانید که بدون پیوند یا دیالیز، نارسایی کلیه می تواند منجر به مرگ شود. اینکه چه مدت می توانید بدون درمان زندگی کنید بستگی به کلیه ها، علائم و سلامت کلی شما دارد. این مدت زمان معمولاً از روزها تا ماه ها در برخی موارد متغیر است.
اگر درمان جایگزینی کلیه نداشته باشید، مواد دفعی در خون شما تجمع پیدا می کنند. این رخداد می تواند باعث شود احساس خستگی، خارش یا تهوع کنید. مایعات نیز در بدن شما تجمع پیدا می کنند. این اتفاق می تواند باعث تورم و مشکل تنفسی شود. در طول این زمان، شما می توانید چیزی به نام “مدیریت کلیه حمایتی” داشته باشید. این شامل دادن دارو به شما برای درمان علائم شما و کمک به شما برای احساس راحتی بیش تر است. این کار نارسایی کلیه شما را متوقف نمی کند، اما ممکن است به شما کمک کند تا به طور موقت احساس بهتری داشته باشید.
