فهرست مطالب
تاثیرات ادم لنفاوی بر کیفیت زندگی بیماران
با اینکه که ادم لنفاوی (لنف ادم) معمولا یک وضعیت تهدید کننده حیات نیست، می تواند تاثیر عمده ای بر کیفیت زندگی بیماران داشته باشد. تغییر در ظاهر اندام بیماران می تواند ناراحت کننده و دردناک باشد.
- پس از جراحی سرطان پستان، داشتن یک بازو یا دست متورم یا بد شکل ممکن است نگرانی در مورد ظاهر آن را افزایش دهد.
- اگر لنف ادم بر توانایی بیمار در استفاده از بازو یا پای خود تاثیر بگذارد، این وضعیت می تواند بر کیفیت زندگی بیمار تاثیر بگذارد، به ویژه اگر بازو یا دست غالب درگیر باشد.
- لنف ادم می تواند ترمیم بافتی را کاهش دهد و به تاخیر بیندازد و گاهی اوقات سبب بروز درد مزمن شود. به همین دلایل، تشخیص زودهنگام و درمان لنف ادم توصیه می شود.
- اندام مبتلا به لنف ادم می تواند دچار سلولیت (نوعی عفونت پوستی) شود که نیاز به مصرف آنتی بیوتیک و احتمالاً بستری شدن دارد.
- اگر سالها پس از جراحی دچار لنف ادم شدید شده اید یا لنف ادم شما بدتر شده است، بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید.
توجه: در صورتی که بعد از عمل جراحی یا درمان های دیگر سرطان، هنوز به لنف ادم مبتلا نشده اید، اندام خود را با اندازه گیری بازو یا پا طبق دستور پزشک خود، پایش کنید.
عوامل خطر بروز ادم لنفاوی
شیوع ادم لنفاوی به طور گسترده ای متغیر است و به سن، جنسیت و علت زمینه ای بستگی دارد. در سراسر جهان، شایع ترین علت ادم لنفاوی، فیلاریازیس است، که به دلیل عفونت توسط یک نماتود(انگل) به نام Wuchereria bancrofti ایجاد می شود. در کشورهای توسعه یافته، اکثر موارد ادم لنفاوی از نوع ثانویه و به دلیل بدخیمی یا درمان آن است. با این حال، علل دیگر نیز باید در نظر گرفته شوند که از جمله علل اولیه می توان به تروما و پیامدهای نارسایی شدید مزمن وریدی اشاره کرد.
سرطان و درمان سرطان: لنف ادم مرتبط با سرطان می تواند به روش های مختلفی رخ دهد:
- انسداد کانال ها یا عقده های لنفاوی: فشرده سازی کانال ها یا عقده های لنفاوی توسط تومور می تواند منجر به ایجاد لنف ادم شود.
- نفوذ تومور به عروق لنفاوی: سلول های تومور می توانند به کانال های لنفاوی نفوذ کنند (همچنین کارسینوماتوز لنفانژیتیک نیز نامیده می شود).
خارج کردن عقده های لنفاوی (لنفادنکتومی): اختلال یا خارج کردن غدد لنفاوی در زمان جراحی می تواند خطر ابتلا به لنف ادم را در بیماران مبتلا به سرطان افزایش دهد.
پرتوگیری غدد لنفاوی منطقه ای می تواند کانال های لنفاوی را از بین ببرد و حمل و نقل لنفاوی را کاهش دهد. با این حال، پرتودرمانی به تنهایی به ندرت برای ایجاد لنف ادم کافی است.
اثرات داروها
شایع ترین سرطان مرتبط با لنف ادم، سرطان پستان همراه با خارج کردن عقده های لنفاوی است
لنفادنکتومی: لنفادنکتومی شاید قوی ترین پیش بینی کننده لنف ادم باشد و با افزایش خطر ابتلا به لنف ادم بدون در نظر گرفتن نوع سرطان همراه است. این وضعیت، علت اصلی ادم لنفاوی در بیماران مبتلا به سرطان پستان، سرطان پروستات، سرطان اندومتر، سرطان دهانه رحم و ملانوما است.
پرتودرمانی: افزایش خطر ابتلا به لنف ادم در بیماران تحت درمان با پرتودرمانی در بیماران مبتلا به سرطان پستان وجود دارد.
عفونت: علل عفونی لنف ادم در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری شایع تر است. عفونت های انگلی می توانند منجر به انسداد لنفاوی شوند و فیلاریازیس، شایع ترین علت این بیماری در سراسر جهان است. علاوه بر عفونت های انگلی، عفونت های پوستی مکرر (به عنوان مثال، سلولیت)، لنفادنیت (التهاب عقده های لنفاوی) و سل نیز ممکن است با ایجاد ادم لنفاوی، عارضه دار شوند.
اختلالات التهابی: لنف ادم نیز با اختلالات التهابی مانند آرتریت (التهاب مفصلی)، درماتیت و سارکوئیدوز همراه است. لنف ادم اندام فوقانی یا تحتانی، که می تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد، یک تظاهرات نادر خارج مفصلی از بیماری های التهابی مفاصل است و اغلب در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) یا آرتریت پسوریاتیک گزارش می شود.
چاقی: یک عامل خطر مستقل برای لنف ادم، به ویژه در بازماندگان بیماری سرطان است.
چاقی شدید و بیمارگونه (Morbid Obesity) ممکن است با ادم لنفاوی موضعی وسیع همراه باشد که به طور معمول به صورت یک ضایعه بدون درد و طولانی مدت در تظاهر پیدا می کند. از نظر پاتولوژیک، با ضخیم شدن پوستی و یک توده بزرگ با حاشیه نامشخص و بدون کپسول مشخص می شود. در مطالعات نشان داده شده است که چاقی بیمارگونه (BMI >59) منجر به ایجاد خود به خودی لنف ادم اندام تحتانی می شود.
سندرم های وراثتی: تقریبا ۱ نفر از هر ۶۰۰۰ نفر به ادم لنفاوی اولیه مبتلا می شوند .
علل دیگر: علل دیگر لنف ادم محیطی در کشورهای توسعه یافته غیر معمول است. پودوکونیوز نوعی لنف ادم اندام تحتانی است که پس از قرار گرفتن در معرض ذرات معدنی (سیلیکون، آلومینیوم و سایر فلزات) در خاک رس آتشفشانی قرمز رخ می دهد. پودوکونیوز، شبیه به فیلاریازیس، یک لنف ادم گرمسیری در مناطق آفریقای گرمسیری، امریکای مرکزی و هند است.
تشخیص
شرح حال و معاینه فیزیکی:
شرح حال و معاینه فیزیکی با همراهی ویژگی های بالینی معمول سازگار با ادم لنفاوی و اندازه گیری اندام نامتقارن معمولا می تواند تشخیص لنف ادم را میسر سازد.
توجه: پزشکان تصویربرداری اضافی را برای مواردی که در آن شرح حال و فیزیکی به تشخیص قطعی نمی رسند یا در مواردی که به انسداد لنفاوی (به عنوان مثال به دلیل تومور) مشکوک هستند، انجام می دهند.
یافته های بالینی زیر به نفع و پیشنهاد کننده وجود ادم لنفاوی هستند :
- ادم (تورم) به طور معمول موضعی است و با تورم آهسته پیشرونده (یک طرفه) اندام فوقانی پس از خارج کردن و برداشتن عقده های لنفاوی زیر بغل یا اندام تحتانی پس از خارج کردن عقده های لنفاوی اینگوینال (کشاله ران) مشخص می شود.
- سابقه درمان سرطان یا تروما: درمان سرطان شامل جراحی، برداشتن غدد لنفاوی (به عنوان مثال، عفده های لنفاوی آگزیلاری یا اینگوینال) و پرتودرمانی است.
- عدم وجود علت ادم عمومی و منتشر (به عنوان مثال، نارسایی قلبی یا سندرم نفروتیک).
توجه: بیماران گاهی اوقات، همزمان هم ادم لنفاوی و هم ادم منتشر دارند، مانند بیماران سرطانی با تشخیص نارسایی قلبی که تحت لنفادنکتومی قرار گرفته اند، یا بیماران مبتلا به چاقی و نارسایی مزمن وریدی طولانی مدت. در این شرایط، لنف ادم با عدم تقارن اندام ها پیشنهاد می شود.
- افزایش ضخامت پوست و بافت زیر جلدی، که در لنف ادم شدید دیده می شود.
- ادم غیره گوده گذار (Non-Pitting) نشان دهنده لنف ادم است؛ با این حال، وجود ادم لنفاوی را رد نمی کند، زیرا همانطور که در بالا ذکر شد، گوده گذاری در مراحل اولیه لنف ادم وجود دارد.
ارزیابی شدت بالینی:
چندین سیستم طبقه بندی برای توصیف شدت لنف ادم در انواع خفیف (درجه یا مرحله I)، متوسط (درجه یا مرحله II) یا شدید (درجه یا مرحله III)، بر اساس وضعیت فیزیکی اندام (به عنوان مثال، دور اندام، حجم اندام، تغییرات پوستی) استفاده می شود. این سیستم طبقه بندی برای هدایت روش های درمانی مفید هستند.
ارزیابی بیشتر با روش های تصویربرداری:
تصویربرداری می تواند برای تشخیص ادم لنفاوی از علل غیر لنفاوی ادم مفید باشد، اگر تشخیص ادم لنفاوی بلافاصله بر اساس شرح حال، معاینه فیزیکی و اندازه گیری های اندام میسر نشود. پزشکان سونوگرافی دوپلکس را برای همه بیماران مبتلا به تورم با شروع جدید اندام توصیه می کنند.
سونوگرافی می تواند برای حذف سایر علل در تشخیص های افتراقی (به عنوان مثال ترومبوز وریدی عمقی (DVT)، نارسایی مزمن وریدی) مورد استفاده قرار گیرد، اما همچنین به طور مستقیم در تشخیص علت ادم با شناسایی توده ای که ممکن است علت فشرده سازی عروق لنفاوی باشد، شناسایی تغییرات بافتی و نشان دادن نماتودهای زنده در فیلاریازیس اسکروتال می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
روش های تصویربرداری که در ارزیابی تشخیصی ادم لنفاوی مورد استفاده قرار می گیرند شامل لنفوسینشیوگرافی، سی تی اسکن، MRI، لنفانژیوگرافی با MRI و لنفانژیوگرافی با اینتوسیانین سبز (ICG) است. متاسفانه، تمام این مطالعات تصویربرداری از فقدان تکنیک های استاندارد رنج می برند که منجر به ارائه نتایج متغیر می شود.
لنفوسینشیوگرافی جریان ماکرومولکول ها (مولکول های درشت) و مایع بینابینی را از پوست به غدد لنفاوی، به ویژه در اندام ها نشان می دهد. ردیاب های رادیواکتیو به صورت زیر جلدی یا داخل جلدی در فضای وب اندام ها تزریق می شوند و تصویربرداری از اندام ها ۳۰ تا ۱۲۰ دقیقه پس از تزریق انجام می شود.
تست های ژنتیک:
برای بیماران مبتلا به ادم لنفاوی اولیه یا مشکوک به ادم لنفاوی تاردا، ارجاع به یک متخصص ژنتیک پزشکی یا خدمات مشاوره ژنتیک برای ارزیابی سابقه خانوادگی و توصیه هایی برای ارزیابی های بالینی بیشتر پیشنهاد می شود.
تشخیص های افتراقی
تشخیص های افتراقی ادم لنفاوی گسترده هستند و با نحوه توزیع ادم متمایز می شوند.
شرایط و بیماری های اصلی مرتبط با ادم محیطی که ممکن است با لنف ادم اشتباه گرفته شود در ادامه ذکر شده است:
- نارسایی مزمن وریدی
- ترومبوز وریدی عمقی (DVT)
- سندرم پس از حادثه ترومبوتیک (PTS)
- هایپرتروفی اندام(بزرگ شدن اندازه اندام)
- Lipedema (ادم بافت چربی)
- Myxedema (میکس ادم)
- تومور
ادم لنفاوی-معرفی و علائم (تظاهرات پوستی بیماری های عروقی)
فهرست مطالب لنف چیست و دستگاه لنفاوی چگونه عمل می کند؟ پیش از بررسی ادم لنفاوی، بایستی با لنف و ساختار دستگاه لنفاوی بدن آشنا شویم. لنف یک مایع شفاف است که عمدتا حاوی پروتئین و گلبول های سفید خون است. عروق لنفاوی، تخلیه مایع لنفاوی از بافت ها و اندام های بدن را بر
