فهرست مطالب
لنف چیست و دستگاه لنفاوی چگونه عمل می کند؟
پیش از بررسی ادم لنفاوی، بایستی با لنف و ساختار دستگاه لنفاوی بدن آشنا شویم.
لنف یک مایع شفاف است که عمدتا حاوی پروتئین و گلبول های سفید خون است. عروق لنفاوی، تخلیه مایع لنفاوی از بافت ها و اندام های بدن را بر عهده دارند. مایع لنف از طریق عقده های لنفاوی (که همچنین غدد لنفاوی نیز نامیده می شوند) فیلتر می شود و در نهایت به جریان خون تخلیه می شود.
بدن انسان دارای شبکه ای از عروق به نام “دستگاه لنفاوی” است که یک مایع روشن به نام “لنف” را حمل می کنند. غدد لنفاوی بخشی از این دستگاه هستند. دستگاه لنفاوی شبیه به دستگاه عروق خونی است. اما به جای خون، سیستم لنفاوی، لنف را حمل می کند که حاوی سلول های مبارزه کننده و سرکوب کننده عفونت است.
جریان لنفاوی در یک دستگاه کم فشار صورت می گیرد. جذب مایع بینابینی (مایع موجود در فضای بافتی و قرار گرفته در بین سلول ها) در مویرگ های لنفاوی و پیش جمع کننده هایی که در فضای بینابینی قرار دارند، آغاز می شود. این فرایند با انقباض عضله اسکلتی در اندام مربوطه، تسهیل می شود. عروق لنفاوی اولیه در ادامه با عروقی که به تدریج دچار افزایش قطر می شوند و تا حدی توسط یک لایه عضلانی صاف اختصاصی پوشیده شده اند، ادغام می شوند که با انقباض عضله صاف عروقی، مسبب حرکات پریستالتیک(موجی) مایع لنفاوی به سمت گردش خون سیستمیک بدن می شوند. علاوه بر این، عروق لنفتوی جمع کننده دارای دریچه های یک طرفه هستند که از جریان رو به عقب لنف جلوگیری می کنند.
ادم لنفاوی چیست؟
ادم لنفاوی (لنف ادم)، تورم(ادم) ناشی از تجمع مایع و چربی است که معمولا در دست ها، پاها یا صورت در افرادی که به علت سرطان درمان شده اند، اتفاق می افتد.
این بیماری زمانی اتفاق می افتد که جریان لنف از ظرفیت و گنجایش دستگاه لنفاوی فراتر می رود که باعث می شود مایع تصفیه شده در فضای بینابینی (فضای میان بافتی قرار گرفته در لا به لای سلول های بافت) تجمع یابد. این عدم تعادل بین تولید و حمل و نقل مایع بینابینی ممکن است به دلیل ناهنجاری مادرزادی دستگاه لنفاوی یا آسیب به عروق لنفاوی یا غدد لنفاوی باشد که منجر به کاهش تعداد کانال های لنفاوی یا انسداد کانال های موجود می شود.
درمان سرطان، مانند جراحی یا پرتودرمانی، می تواند باعث آسیب به غدد لنفاوی یا عروق لنفاوی در زیر بغل، کشاله ران یا مکان های دیگر شود. این رخداد می تواند باعث بروز ادم لنفاوی محیطی شود. ادم لنفاوی یکی از عوارض نگران کننده ای است که می تواند پس از جراحی سرطان ایجاد شود. بسیاری از بیماران بر این باورند که ادم لنفاوی، فشار جسمی و عاطفی زندگی با (یا پس از درمان) سرطان را بیشتر و بدتر می کند.
خطر ابتلا به این بیماری بستگی به نوع جراحی انجام شده، عوامل فردی مانند چاقی یا افزایش وزن پس از جراحی، عوامل درمانی مانند پرتودرمانی یا برخی از انواع شیمی درمانی و عوارض پس از جراحی، از جمله عفونت یا نوعی تجمع مایعات به نام “سروما” دارد.
انواع ادم لنفاوی
ادم لنفاوی (لنف ادم) در دو نوع اولیه یا ثانویه بسته به علت و تظاهرات طبقه بندی می شود.
اولیه: لنف ادم بدون عامل تحریک کننده، به نام ادم لنفاوی اولیه، به طور کلی به دلیل یک بیماری مادرزادی یا ارثی مرتبط با تکامل پاتولوژیک (اختلال تکامل) عروق لنفاوی است. اغلب در دوران کودکی بروز پیدا می کند، اما در بزرگسالی نیز رخ می دهد.
لنف ادم اولیه بر اساس سن شروع، طبقه بندی می شود. ادم لنفاوی مادرزادی با تورمی تعریف می شود که در بدو تولد یا تا دو سال پس از زایمان ایجاد می شود. ادم لنفاوی praecox به طور معمول در دوران بلوغ یا بارداری با شروع قبل از سن ۳۵ سالگی بوجود می اید و ادم لنفاوی تاردا پس از سن ۳۵ سالگی شروع می شود. شرایط مرتبط با ادم لنفاوی اولیه در کودکان دسته بندی های متفاوت و جداگانه ای دارد.
لنف ادم اولیه اغلب اندام تحتانی را درگیر می کند و بروز آن در زنان افزایش یافته است. البته لنف ادم اولیه در اندام فوقانی نیز رخ می دهد.
ثانویه: که در نتیجه شرایط یا درمان های دیگر رخ می دهد، لنف ادم ثانویه نامیده می شود. علل ثانویه لنف ادم شامل سرطان و درمان های سرطان، عفونت، اختلالات التهابی، چاقی و اشکال مزمن اضافه بار لنفاوی (به عنوان مثال، نارسایی مزمن وریدی، تروما و سوختگی) می باشند.
علائم
قابل توجه ترین علامت ادم لنفاوی، تورم(ادم) است. علائم اولیه ممکن است شامل یک مورد یا همه موارد زیر در اندام یا بافت های تحت درمان باشد:
- تورم در اندام یا ناحیه درگیر
- تغییرات و تظاهرات پوستی
- احساس سنگینی یا درد آزاردهنده در اندام درگیر
- احساس خستگی در کار کشیدن از اندام درگیر
- مشکل و سختی در تحرک اندام درگیر
- بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن
علامت Stemmer: یک علامت Stemmer مثبت نشان دهنده لنف ادم است، که با چین پوستی ضخیم در پایه انگشت دوم پا یا انگشت دوم دست مشخص می شود. ناتوانی پزشک در بلند کردن پوست اندام آسیب دیده در مقایسه با اندام مقابل، یک نشانه مثبت است. همچنین این علامت اختصاصی ادم لنفاوی، به صورت مشکل در بلند کردن پوست پشت انگشتان دست یا انگشتان پا در اندام آسیب دیده توصیف شده است. یک علامت Stemmer مثبت را می توان در هر مرحله از لنف ادم یافت. در حالی که ممکن است یک علامت Stemmer منفی کاذب داشته باشید، نشانه مثبت کاذب نادر است.
توجه: در برخی موارد، این علائم قبل از اینکه تورم قابل توجه باشد، ایجاد می شود.
علائم می توانند به آرامی شروع شوند. ممکن است هفته ها، ماه ها یا حتی سال ها پس از درمان سرطان قبل از اینکه علائم ادم لنفاوی محیطی بروز پیدا کنند، علائم شروع شوند.
توجه: در صورتی که شما هر یک از این علائم را داشتید، حتما در اسرع وقت به پزشک خود اطلاع دهید. زیرا تشخیص و درمان لنف ادم در مراحل اولیه می تواند به جلوگیری از بدتر شدن این علائم در طول زمان کمک کند و ممکن است در کاهش شدت علائم کمک کننده باشد.
تغییرات پوستی در ادم لنفاوی
در مراحل اولیه لنف ادم، پوست معمولا به علت افزایش جریان خون مویرگی در پوست دارای رنگ قرمز مایل به صورتی و دمای کمی بالا است. در لنف ادم طولانی مدت، پوست ضخیم می شود و نواحی پوستی دچار هایپرکراتوز (افزایش سفتی و ضخامت پوست)، نمای گل سنگی و نمای peau d’orange (پوست پرتغالی) دیده خواهد شد.
اصطلاح پوست خوکی (pigskin) نشان دهنده تغییرات واکنشی درم و اپیدرم (لایه های تشکیل دهنده پوست) در پاسخ به التهاب مزمن ناشی از عدم وجود جریان لنفاوی است. درماتیت اگزماتوس (التهاب پوستی همراه با اگزما) مزمن عود کننده یا پوسته ریزی در پوست ممکن است رخ دهد، اما وقوع زخم های واضح پوستی نادر است.
در ادم لنفاوی بر خلاف وضعیت عدم جریان خون وریدی و سکون وریدی، پوست درجه بالاتری از هیدراتاسیون (رطوبت پوست) و الاستیسیته (خاصیت کشسانی پوست) حفظ می کند و به همین خاطر، تغییرات ایسکمیک (کاهش خونرسانی و نکروز و تخریب بافتی) به دلیل تنش بالای پوست و اختلال در گردش خون پوست و بافت زیر جلدی، نادر است.
تغییرات پوستی در عدم جریان و سکون لنفاوی مزمن، در درجه اول در بیماران مبتلا به هیپرپلازی لنفاوی و نارسایی (اختلال) دریچه ای عروق لنفاوی ، شامل بروز زگیل ها یا وزیکول های کوچک است که اغلب لنف روشن را تخلیه می کنند (lymphorrhea).
لنف ادم اولیه ممکن است با تغییر رنگ زرد ناخن (ها) همراه باشد. رنگ زرد کمرنگ ناخن ها به احتمال زیاد ناشی از اختلال در تخلیه لنفاوی است. چماقی شدن شدید انگشتان (clubbing)، تکه تکه شدن انگشتان و ایجاد ستیغ های عرضی، شکنندگی، و کاهش میزان رشد ناخن (ها) نیز ممکن است مشاهده شوند.
ادم لنفاوی-اتیولوژی و تشخیص (تظاهرات پوستی بیماری های عروقی)
فهرست مطالب تاثیرات ادم لنفاوی بر کیفیت زندگی بیماران با اینکه که ادم لنفاوی (لنف ادم) معمولا یک وضعیت تهدید کننده حیات نیست، می تواند تاثیر عمده ای بر کیفیت زندگی بیماران داشته باشد. تغییر در ظاهر اندام بیماران می تواند ناراحت کننده و دردناک باشد. پس از جراحی سرطان پستان، داشتن یک بازو یا
پدیده رینود-قسمت دوم (تظاهرات پوستی بیماری های عروقی)
فهرست مطالب روش های تشخیصی تشخیص پدیده رینود، بالینی است. پدیده رینود بر اساس توصیف بیمار از یک حمله معمول رینود پس از قرار گرفتن در معرض سرما تشخیص داده می شود. با پرسیدن سوالات و گرفتن شرح حال از بیمار، پزشک معمولا می تواند بگوید که آیا رینود یا یکی دیگر از بیماری های
پدیده رینود-قسمت اول (تظاهرات پوستی بیماری های عروقی)
فهرست مطالب پدیده رینود چیست؟ بیماری رینود شرایطی است که می تواند باعث شود انگشتان دست و پا، سفید یا بنفش یا آبی رنگ شوند. پدیده رینود (RP) وضعیتی است که در آن برخی از رگ های خونی بدن (معمولا رگ های خونی که در انگشتان دست و پا هستند) در پاسخ به استرس، سرما
