فهرست مطالب
خونرسانی پوست
پوست بزرگترین عضو بدن است و حدود ۸٪ از کل وزن بدن را تشکیل میدهد و سطحی تقریباً برابر با ۲ متر مربع دارد. از نظر عروقی، پوست توسط یک شبکه غنی و کاملاً به هم پیوسته تأمین میشود که بهصورت لایههایی با ویژگیهای آناتومیک و عملکردهای فیزیولوژیک متمایز سازماندهی شده است. گردش خون پوست، مواد مغذی و اکسیژن را به پوست میرساند و متابولیتهای زائد را از آن دفع میکند. همچنین این شبکه عروقی در تنظیم دمای بدن، که یکی از وظایف اصلی پوست است، نقش مهمی دارد. بنابراین بروز اختلال در این شبکه عروقی گسترده به سبب بیماری های زمینه ای، آسیب یا تغییرات محیطی می تواند سبب پیدایش طیف وسیعی از تظاهرات پوستی شود.
پوست توسط شاخههای پوستی که از رگهای بزرگتر زیرین منشأ میگیرند، خونرسانی میشود. پس از عبور از فاسیای عمیق، رگهای پوستی شروع به شاخهشاخه شدن میکنند تا پنج شبکه عروقی به هم پیوسته را تشکیل دهند که در نهایت مسئول خونرسانی به کل پوست هستند. این شبکهها در ارتباط نزدیک با لایههای مختلف پوست قرار دارند. سه مورد از این شبکهها در داخل پوست قرار دارند و ساختارهای وابسته به آن را تغذیه میکنند، در حالی که دو مورد دیگر در بافت زیرجلدی و فاسیای عمیقتر قرار دارند.
عملکردهای گوناگون شبکه عروقی پوست
رگهای خونی در پوست چندین عملکرد مهم دارند:
- تغذیه: آنها اکسیژن و مواد مغذی را به هر سه لایه پوست (اپیدرم، درمیس و بافت زیرجلدی) میرسانند. رگهای خونی کوچک در بالای درمیس بهویژه برای تغذیه لایه بیرونی پوست مهم هستند.
تنظیم دما: رگهای خونی به کنترل دمای بدن کمک میکنند:
– شرایط سرد: در هوای سرد، جریان خون به سطح پوست کاهش مییابد تا از دست دادن گرما را کاهش دهد. رگهای خونی باریک میشوند (که به آن تنگی عروق میگویند)، که به حفظ گرمای بدن کمک میکند.
– شرایط گرم: در هوای گرم، جریان خون به سطح پوست افزایش مییابد تا گرمای اضافی را آزاد کند. رگهای خونی باز میشوند (که به آن گشاد شدن عروق میگویند)، که اجازه میدهد خون بیشتری نزدیک به سطح پوست جریان یابد و به خنک کردن بدن کمک کند.
- نقش دفاعی: رگهای لنفاوی به محافظت از پوست کمک میکنند و سلولهای ایمنی را حمل و مواد مضر را حذف میکنند.
- بهبود زخم: زمانی که پوست آسیب میبیند، جریان خون به منطقه افزایش مییابد و سلولهای ایمنی، مواد مغذی و سایر موادی را که برای ترمیم و بهبود پوست نیاز است، به محل آسیب میرساند.
تظاهرات پوستی شایع در بیماری های عروقی
اختلال در عروق پوستی میتواند تأثیرات متعددی بر ظاهر و عملکرد پوست داشته باشد. جریان خون مناسب برای حفظ یکپارچگی، تغذیه، و ترمیم پوست ضروری است. زمانی که این جریان خون مختل شود، ممکن است پوست تغییراتی را در رنگ، بافت، و توانایی خود در بهبود تجربه کند.
در ذیل، به برخی از تظاهرات پوستی مهم و شایع ناشی از اختلال در عروق پوستی اشاره میشود:
- رنگپریدگی یا سیانوز: کاهش جریان خون به پوست میتواند منجر به رنگپریدگی شود، که ممکن است نشانهای از شرایطی مانند شوک یا نارسایی قلبی باشد. کاهش اکسیژنرسانی به پوست نیز میتواند باعث سیانوز شود، که با تغییر رنگ پوست به آبی یا خاکستری مشخص میشود.
- خشکی و پوستهریزی: پوست برای حفظ رطوبت خود به تغذیه مناسب نیاز دارد. اختلال در گردش خون میتواند منجر به کاهش تولید چربیهای طبیعی پوست شود و باعث خشکی و پوستهریزی شود.
- زخمهای مزمن و دیرترمیم: خونرسانی ناکافی به پوست میتواند باعث ایجاد زخمهایی شود که بهخوبی ترمیم نمیشوند. این وضعیت در افراد مبتلا به دیابت و بیماریهای عروقی شایع است. زخمهای مزمن مانند زخمهای وریدی و زخمهای فشاری ممکن است در نواحی با جریان خون کم ایجاد شوند و به دلیل عدم توانایی بدن در ارائه مواد مغذی و اکسیژن کافی برای ترمیم، به کندی بهبود یابند.
- تغییرات در بافت پوست: اختلال در عروق میتواند منجر به تغییراتی در بافت پوست شود. پوست ممکن است نازک، شکننده، یا براق به نظر برسد. در مواردی مانند اسکلرودرما، گردش خون مختل شده میتواند باعث ضخیمشدن و سفتی پوست شود.
- کاهش دما و حساسیت: جریان خون به پوست نقش مهمی در تنظیم دمای بدن دارد. کاهش جریان خون میتواند منجر به سردی پوست در نواحی خاص شود. علاوه بر این، اختلال در عروق میتواند منجر به کاهش حساسیت پوست نسبت به گرما، سرما، و درد شود.
- افزایش خطر عفونت: خونرسانی ناکافی میتواند باعث کاهش پاسخ ایمنی در پوست شود، که این امر خطر عفونتهای پوستی را افزایش میدهد. سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونتها به گردش خون مناسب نیاز دارد تا سلولهای ایمنی و مواد مغذی را به محل عفونت برساند.
- تلانژکتازیها و وریدهای واریسی: اختلال در جریان خون میتواند منجر به گشادشدگی عروق خونی کوچک در پوست (تلانژکتازیها) یا وریدهای واریسی شود، که اغلب بهصورت رگهای متورم و آبیرنگ زیر سطح پوست ظاهر میشوند. این وضعیتها ممکن است ناشی از افزایش فشار وریدی یا ضعف دیواره عروقی باشند.
عوامل خطر بروز تظاهرات پوستی
اختلال در عروق پوستی میتواند نشانهای از مشکلات زمینهای مانند بیماریهای قلبی-عروقی، دیابت، یا اختلالات خودایمنی باشد.
در بسیاری از موارد به علت رسوب بافت چربی درون عروق (آترواسکلروز)، جریان خون به ناحیه مربوطه کاهش می یابد و باعث ایجاد تظاهرات پوستی می شود.
در موارد دیگر می توان از وجود لخته خون، عفونت، التهاب عروقی، انقباض عروقی مانند پدیده رینود به علت سرما و یا استرس و همچنین وجود بیماری زمینه ای مثل دیابت، به عنوان علل بروز تظاهرات پوستی نام برد.
عوامل خطری همچون سن بالا، سیگار، سابقه خانوادگی، چاقی، بی تحرکی، فشار خون و چربی خون بالا زمینه را برای ایجاد شرایط بیماری زا فراهم می کند.
لینک های مرتبط
استاد نمونه: انتخاب دکتر مقداد قاسمی گرجی به عنوان استاد نمونه دانشگاه علوم پزشکی شیراز
در رویدادی رسمی و با حضور مدیران ارشد، اعضای هیئت علمی و جمعی از اساتید و پیشکسوتان حوزه سلامت، دکتر مقداد قاسمی گرجی، متخصص جراحی عمومی و فوق تخصص جراحی عروق و اندوواسکولار و عضو هیئت علمی آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، به عنوان «استاد نمونه» دانشگاه علوم پزشکی شیراز معرفی و مورد تقدیر قرار
(Median Arcuate Ligament Syndrome, MALS)میانی قوسی لیگامان سندرم
در« پانزدهمین» افق سلامت فارس/ گفت وگو با دکتر «مقداد قاسمی گرجی» عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز؛
در« پانزدهمین» افق سلامت فارس/ گفت وگو با دکتر «مقداد قاسمی گرجی» عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز؛ روایتی از مسیر حرفهای یکی از جوانترین جراحان عروق کشور دکتر«مقداد قاسمی گرجی»، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، متولد ۱۳۶۸ در قائمشهر است؛ پزشکی که مسیر علمیاش از همان سالهای کودکی متقاوت
دکتر جان هومَنز و ماجرای یک اشتباه خطرناک در آناتومی: «ورید فمورال سطحی»
دکتر جان هومَنز و اشتباه خطرناک «ورید فمورال سطحی» یکی از شایعترین و در عین حال خطرناکترین اشتباهات در گزارشهای داپلر و متون پزشکی، استفاده از اصطلاح «ورید فمورال سطحی» است؛ عبارتی که در نگاه اول بیضرر به نظر میرسد، اما میتواند منجر به عدم تشخیص و درمان مناسب ترومبوز ورید عمقی (DVT) شود. مقالهٔ
تحولی در آینده دستیاری تخصصی/ برای اولین بار در ایران، ارائه برنامه و استاندارد ۱۰۰ گانه از معاونت آموزشی تخصصی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز
دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تحولی در آینده دستیاری تخصصی/ برای اولین بار در ایران، ارائه برنامه و استاندارد ۱۰۰ گانه از معاونت آموزشی تخصصی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در یک دستاورد نوآورانه، معاون آموزشی تخصصی دانشکده پزشکی، برای اولین بار در ایران، مشروح برنامه ها و استاندارد ۱۰۰ گانهای را در
دکتر مایکل دِبِیکی؛ غولی که مسیر جراحی عروق را تغییر داد
دکتر مایکل دِبِیکی؛ غولی که مسیر جراحی عروق را تغییر داد ترجمه و بازنویسی از گفتوگو با وی در Journal of Vascular Surgery (۱۹۹۶) دکتر مایکل اِی. دِبِیکی یکی از تأثیرگذارترین چهرههای تاریخ جراحی قلب و عروق است؛ جراحی که نهتنها تکنیکهای نوین را بنیان گذاشت، بلکه نگاه ما به مراقبت بیماران عروقی را دگرگون
